ROK MONIUSZKI – 200. ROCZNICA URODZIN STANISŁAWA MONIUSZKI
Senat przyjął uchwałę ustanawiającą rok 2019 Rokiem Stanisława Moniuszki. W związku z 200. rocznicą urodzin kompozytora oddano w niej hołd wybitnemu artyście, który swoje życie i twórczość poświęcił krzewieniu polskiej muzyki – stawiając go za wzór patriotyzmu.
Stanisław Moniuszko urodził się 5 maja 1819 roku w majątku Ubiel koło Mińska w polskiej rodzinie szlacheckiej o patriotycznych tradycjach, jego ojciec Czesław uczestniczył w kampanii napoleońskiej. O wczesną muzyczną edukację przyszłego kompozytora dbała matka, Elżbieta, z domu Madżarska, która uczyła go gry na fortepianie. W 1827 roku, gdy miał osiem lat, rodzice postanowili przenieść się do Warszawy, by zapewnić mu dobre wykształcenie. Zamieszkali na Żoliborzu, a potem w Pałacu Staszica na Krakowskim Przedmieściu. Staś uczęszczał do gimnazjum pijarów, a muzyki zaczął go uczyć August Freyer, organista w kościele ewangelicko-augsburskim.
Po przenosinach do Mińska od 1830 r. uczył się muzyki u pianisty i dyrygenta Dominika Stefanowicza. Podczas pobytu w Wilnie poznał swoją przyszłą żonę, Aleksandrę Müller, córkę gospodyni domu, w którym mieszkał ze swym stryjem. W domu nazywano ją Aliną, Moniuszko pisząc do niej liczne listy zwał ją Olesią. Wkrótce, w wieku zaledwie 17 lat, oficjalnie zaręczył się z nią.
Ponieważ Szkoła Główna Muzyki prowadzona przez Józefa Elsnera, w której uczył się między innymi Fryderyk Chopin, została zamknięta po powstaniu listopadowym, by kształcić się dalej, Moniuszko musiał wyjechać na studia do Berlina. Po trzech latach wrócił do Wilna w roku 1840, gdzie wziął ślub z Aleksandrą Müller, zaczął pracę organisty w tamtejszym kościele św. Jana i uczył prywatnie gry na fortepianie. Jednocześnie zorganizował amatorski zespół chóralny oraz orkiestrę.
W późniejszych latach pracował w Instystucie Muzycznym ucząc harmonii i kompozycji.
"Do historii Stanisław Moniuszko przeszedł jako ojciec polskiej opery narodowej. Jego dzieła powstawały w Romantyźmie. Tworzył ku pokrzepieniu serc Polaków zniewolonych przez zaborców. W latach poprzedzających wybuch powstania styczniowego i bezpośrednio po nim, wbrew trudnym warunkom społecznym i politycznym, stworzył swoje najsłynniejsze dzieła – opery "Halka" i "Straszny dwór".
Inspirację dla muzyki Moniuszki stanowiła kultura ludowa. Geniusz kompozytora polegał na umiejętności połączenia polskiego folkloru z elementami opery europejskiej (włoskiej, francuskiej i niemieckiej). Istotną rolę w operach Moniuszki odgrywają chóry, np. górali, oraz elementy polskich tańców narodowych. Wprowadzenie libretta w języku polskim i rodzimej tematyki pozwalało przybliżyć i lepiej zrozumieć sztukę operową.
Jednym z najlepiej znanych zbiorów jego drobnych utworów jest cykl dwunastu "Śpiewników domowych" zawierających pieśni do słów poetów polskich (m.in. Teofila Lenartowicza, Adama Mickiewicza, Wincentego Pola, Stefana Witwickiego i innych), a także obcych (w tłumaczeniu polskim) oraz do słów twórców ludowych.
Moniuszko pisał też muzykę religijną, pieśni i opracowania pieśni na organy, chcąc by "muzyka i śpiew wykonywane w kościołach miały wyższy poziom, pogłębiając tym samym duchowe przeżycia wiernych".
Stanisław Moniuszko to wielki kompozytor, bez Jego geniuszu nie byłoby polskiej opery narodowej. Stawiamy go na piedestale pośród innych polskich kompozytorów narodowych, takich jak Fryderyk Chopin, Henryk Wieniawski, Ignacy Jan Paderewski oraz Karol Szymanowski.
Stanisław Moniuszko zmarł w Warszawie 4 czerwca 1872 roku na atak serca. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Jego pogrzeb stał się manifestacją narodową.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia rok 2019 Rokiem Stanisława Moniuszki, by w 200. rocznicę urodzin "oddać hołd temu wybitnemu Artyście, który swoje życie i twórczość poświęcił krzewieniu polskiej muzyki – stawiając go za wzór patriotyzmu".
WIĘCEJ WIADOMOŚCI NA STRONIE: MUZYKOTEKASZKOLNA.PL
http://www.muzykotekaszkolna.pl/wiedza/kompozytorzy/moniuszko-stanislaw-1819-1872/
Ważniejsze kompozycje:
"Nocleg w Apeninach", operetka w 1 akcie (1837-39)
"Kwartet smyczkowy nr 1" d-moll (1839)
"Kwartet smyczkowy nr 2" F-dur (przed 1840)
"Ideał", operetka w 2 aktach (1840 lub 1841)
"Nowy Don Kiszot czyli Sto szaleństw", operetka w 3 aktach (1841)
"Loteria", "fraszka" w 1 akcie (1842 lub 1843)
"Litania ostrobramska nr 1" na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę lub fortepian (1843)
"Halka" (wersja I), opera w 2 aktach (1846-47)
"Bajka" (wersja I), uwertura fantastyczna na orkiestrę (1848)
"Milda", kantata na głosy solowe i chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry (1848)
"Msza żałobna d-moll" na 4-głosowy chór mieszany i instrumenty dęte z towarzyszeniem organów (1850) https://www.youtube.com/watch?v=pGg5cSstv4U
"Uwertura wojenna" na orkiestrę (1857)
"Hrabina", opera w 3 aktach (1859)
"Verbum nobile", opera w 1 akcie (1860)
"Straszny dwór", opera w 4 aktach (1861-64)
"Polonez koncertowy" na wielką orkiestrę (ok. 1866)
"Pani Twardowska", ballada na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę (1869)
278 pieśni, w tym 268 zawartych w 12 zbiorach zatytułowanych
"Śpiewnik domowy"
„Świtezianka” na głos i fortepian, słowa Adam Mickiewicz (1841)
„Pieśń żeglarzy” na głos i fortepian, słowa Edmund Wasilewski (1842)
„Panicz i dziewczyna” na głos i fortepian, słowa Antoni Edward Odyniec (1842)
„Dziad i baba” na głos i fortepian, słowa Józef Ignacy Kraszewski (1842)
„Kum i kuma” na głos i fortepian, słowa Jan Czeczot (1844)
„Skowronek” na głos i fortepian, słowa Franciszek Kowalski (1844)
„Tren dziesiąty” na głos i fortepian, słowa Jan Kochanowski (między 1843 a 1846)
„Księżyc i rzeczka” na głos i fortepian, słowa Edward Żeligowski (1846)
„Prząśniczka” na głos i fortepian, słowa Jan Czeczot (1846)
„Znaszli ten kraj” na głos i fortepian, słowa Adam Mickiewicz (1846)
„Postój, piękna gołąbeczko” na 4-głosowy chór mieszany i fortepian, słowa Jan Czeczot (1855)
„O Matko moja” na głos i fortepian, słowa Jan Prusinowski (między 1856 a 1858)
„Kotek się myje” na głos i fortepian, słowa Józef Korzeniowski (1851)
